Tia UV – Tìm hiểu về tác hại và cách phòng tránh hiệu quả 

Hầu hết chúng ta đều được các chuyên gia khuyến cáo cần phải có những phương pháp bảo vệ da trước tác động của ánh sáng mặt trời. Bởi trong ánh nắng có chứa tia UV có nhiều ảnh hưởng không tốt đến làn da, gây tổn thương da. Bài viết sẽ chia sẻ đến bạn về loại tia này và những phương pháp bảo vệ da khỏi những tác động xấu. 

Tia UV là gì?

Tia UV (Ultraviolet) hay còn có tên gọi khác là tia tử ngoại hoặc là tia cực tím, đây là một dạng sóng điện từ có bước sóng ngắn hơn bước sóng ánh sáng mắt thường có thể nhìn thấy nhưng bước sóng lại dài hơn tia X. Trong đó, phổ của tia này sẽ được phân ra thành 2 vùng tia, đó là vùng của tia tử ngoại gần, bước sóng 380 – 200nm và vùng tử ngoại xa mang bước sóng  200 – 10nm.

Nếu như xét về khả năng tác động của tia UV đối với sức khỏe, thường loại tia này chia thành 3 loại là UVA – sóng dài, UVB – sóng trung và UVC – sóng ngắn. Tia UV được xét về cả 2 khía cạnh đó là những tác động xấu và có hại và cũng có những lợi ích rất tốt đối với con người.

Trong các báo động về phân độ tia cực tím, người ta thường nhắc đến chỉ số UV. Đây là một phép đo tiêu chuẩn về độ mạnh của tia cực tím. Theo EPA chỉ số của UV từ 0-2 là an toàn, từ  8 – 10 có thể gây bỏng trong vòng 25 phút. Còn từ 11 trở lên có thể gây tổn thương đến da, mắt chỉ trong 15 phút. 

Tia UV (Ultraviolet) hay còn có tên gọi khác là tia tử ngoại

Tia UV có nhìn thấy được không?

Tia cực tím hay UV có nghĩa là cực hạn của màu tím, và sắc tím mang bước sóng ngắn nhất mà mắt thường có thể quan sát được. Tia UV đã vượt ngoài bước sóng của màu tím vậy nên con người không thể quan sát thấy được. Ngoài tự nhiên, có nhiều loài động vật có thể quan sát thấy loại tia này điển hình là bò sát, ong, chim…

Và cũng bởi điều này khiến cho tự nhiên càng trở nên phong phú, ví dụ như một số loại trái cây sẽ trở nên hấp dẫn hơn với các loài chim dưới tác động của tia cực tím. Hay có những loài chim có những đặc điểm riêng biệt dưới tia UV mà con người không thể thấy được dưới ánh sáng trắng. 

Tia UV có ở đâu?

Mặt trời phát ra 3 loại tia tử ngoại đó là UVA, UVB và UVC, nhưng ozone đã hấp thụ 2 loại tia đó là UVB và UVC. Vậy nên, khi đến mặt đất, tia mà chúng ta nhận được có đến  99%  thuộc dạng tia UVA. Tuy nhiên, hiện trạng đáng báo động hiện nay về vấn đề ô nhiễm môi trường, tầng ozon bị thủng và những  UVB, UVC sẽ lọt xuống mặt đất dày đặc hơn. 

Như vậy, tia UV đến từ ánh sáng mặt trời, đồng nghĩa với việc khi nào có ánh nắng khi đó sẽ có tia UV xuất hiện. Một số loại kính thường trong suốt với dạng tia UVA bởi khả năng xuyên qua thủy tinh nhờ bước sóng dài. Trong khi đó, thủy tinh sẽ trở nên mờ đục với những tia sóng ngắn hơn là UVB, UVC. Cụ thể bước sóng của các loại tia tử ngoại như sau: 

• Tia tử ngoại UVA: Có bước sóng 380 – 315 nm,  không bị hấp thụ khi đi qua tầng ozon.
• Tia UVB: Có bước sóng 315 – 280nm và phần lớn đã bị tầng ozon hấp thụ.
• Tia UVC: Có bước sóng 280 – 100nm khi đi qua tầng khí quyển đã bị hấp thụ hoàn toàn. 

Mặt trời phát ra 3 loại tia tử ngoại đó là UVA, UVB và UVC

Những lợi ích của tia UV đối với con người

Tia cực tím mang đến cho con người rất nhiều lợi ích khác nhau, điển hình như: 

Tác dụng với sức khỏe

Tia UV chính là một trong những tác nhân chính để hỗ trợ cơ thể tổng hợp vitamin D nhanh chóng, từ đó hỗ trợ xương và răng chắc khỏe hơn. Tuy vitamin D có thể được bổ sung qua con đường ăn uống như trứng sữa, dầu cá, hoa quả…nhưng khi da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong thời điểm thích hợp chính là cách tốt nhất để cơ thể tổng hợp vitamin D. 

Đặc biệt, nhiều nghiên cứu cho thấy việc dùng tia UV sẽ hỗ trợ điều trị các bệnh về da như bệnh vảy nến, do những tế bào da phát triển quá nhanh gây ngứa ngáy. Việc cơ thể tiếp xúc với tia tử ngoại sẽ ngăn chặn và làm chậm sự phát triển quá mức của các tế bào da.

Khử khuẩn nước

Tia cực tím còn được biết đến với khả năng diệt khuẩn, đặc biệt là vùng bước sóng 280 – 200 nm. Vậy nên, để có được nguồn nước trong, sạch, không nhiễm khuẩn, các vi sinh vật gây bệnh, người ta đã ứng dụng chế tạo nên các loại đèn cực tím để đặt ngầm trong nước. 

Phương pháp này giúp diệt được nhiều vi khuẩn phổ biến, mà không làm cho mùi vị của nước bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, trường hợp lớp nước đục, khả năng tiêu diệt vi khuẩn cũng sẽ giảm, chỉ có thể áp dụng với nước trong. Bên cạnh đó, khả năng diệt khuẩn của tia UV còn phụ thuộc vào máy móc đang dùng, điện thể của nguồn điện. 

Khử khuẩn không khí

Hiện nay, có nhiều loại đèn mô phỏng tia UV tự nhiên và tối ưu hơn về khả năng diệt khuẩn, từ đó giúp khử khuẩn tối ưu: 

• Chiếu xạ trực tiếp: Những đèn diệt khuẩn UV được để ở độ cao cần thiết giúp khử khuẩn trong phòng, đảm bảo những người làm việc trong phòng có đeo dụng cụ bảo hộ mắt và những vùng da bị hở. 
• Chiếu xạ gián tiếp: Đặt ở mặt phản chiếu và quay lên phía trên trần để tiêu diệt những vi khuẩn ở lớp không khí phía trên. Và tia sẽ phản chiếu từ trần để tiêu diệt ở những lớp không khí thấp hơn. Những lớp không khí chưa được diệt khuẩn dần thay thế bởi nguồn không khí sạch. 

Tác hại của tia UV như thế nào với con người?

Bên cạnh những lợi ích mà tia UV mang đến, loại tia này cũng có những tác hại điển hình như: 

Gây ung thư da

Tia UV là nguyên nhân gây ung thư da số 1 hiện nay, đặc biệt với những người thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng lâu dài rất dễ bị bệnh. Tác hại tia UV là khi tiếp xúc quá lâu sẽ làm tổn thương các tế bào biểu mô, gây nên ung thư và có thể dẫn đến ác tính. Theo các tài liệu thống kê cho thất, có đến 90% người mắc ung thư da hiện nay là do bức xạ UV gây nên. 

Tia UV là nguyên nhân gây ung thư da số 1 hiện nay

Gây ra tình trạng cháy nắng

Cháy nắng là những vùng da bị tổn thương, hình thành vết bỏng mà nguyên nhân chính là do hấp thụ năng lượng từ UV. Cơ thể lúc này sẽ tự chữa lành bằng cách tăng lưu lượng máu đến vùng tổn thương. Đây cũng là nguyên nhân vì sao mà da bạn thường có màu đỏ nếu như bị cháy nắng. 

Tuy một số trường hợp da có thể tự chữa lành, thay thế lớp da mới. Nhưng bạn cũng không nên chủ quan, có nhiều trường hợp vùng da bỏng nghiêm trọng. Về lâu dài, còn có thể để lại sẹo, hình thành các nếp nhăn. Tiếp xúc với tia cực tím trong thời gian dài có thể tác động trực tiếp đến cấu trúc DNA của da, gây ung thư.

Ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch

Nếu như cơ thể tiếp xúc quá nhiều với bức xạ UV có thể gây ảnh hưởng đến hàng rào miễn dịch tự nhiên của cơ thể. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng, tiếp xúc với tia UV trong thời gian dài, sau 24h sẽ tác động đến chức năng và sự phân bố của tế bào bạch cầu trong cơ thể, làm suy giảm hoạt động của những tế bào này. 

Nếu như tình trạng này diễn ra liên tục có thể gây tổn thương nghiêm trọng hàng rào miễn dịch. Từ đó, cơ thể sẽ khó chống đỡ được những tác nhân có hại từ môi trường, dễ nhiễm bệnh hơn. 

Tổn thương mắt

Khi tế bào cơ thể tiếp xúc lâu dài với tia UV có thể làm các mô chấn thương, gây “bỏng” tại vùng mắt. Điều này gây ra hội chứng snow blindness hay tuyết mù và viêm giác mạc ánh nắng. Tia UV là yếu tố làm tăng nguy cơ đục thủy tinh thể, có thể gây mù lòa vĩnh viễn. 

Gây lão hóa da

Tia UV còn có khả năng tác động và làm phá hủy lớp collagen và biểu mô liên kết của da. Khi các liên kết không còn bền vững sẽ khiến cho da chảy xệ, mất đi độ đàn hồi tự nhiên, nhanh chóng lão hóa và xuất hiện các nếp nhăn. Đặc biệt, sắc tố melanin cũng tăng cường hoạt động khi da tiếp xúc với ánh nắng, gây tàn nhang trên da. 

Bạn có thể dễ nhận thấy sự khác biệt về tone màu da ở trên cùng một cánh tay ở vùng mặt trên và mặt dưới, điều này chứng tỏ sắc tố da đã tăng cường để bảo vệ da. Với những làn da sạm đi do cháy nắng, rất dễ về sau sẽ lão hóa sớm hơn và nguy cơ cao bị ung thư. 

Tia UV còn có khả năng tác động và làm phá hủy lớp collagen

Những biện pháp hạn chế tác hại của tia UV

Để phòng tránh những tác hại của tia UV gây ra, bạn cần chủ động phòng tránh với các phương pháp sau:

Dùng kem chống nắng

Đây là phương pháp được áp dụng phổ biến, mang đến hiệu quả rất tốt được nhiều người chọn. Trong kem chống nắng có các chỉ số SPF và PA, bạn cần lưu ý đến 2 chỉ số này để có lựa chọn phù hợp. Trong đó, SPF là chỉ số chống nắng UVB, chỉ số càng cao chống nắng càng mạnh. PA là khả năng chống nắng, bạn nên chọn  PA+++ đến PA++++ để bảo vệ làn da tốt nhất. 

Dùng kem chống nắng có tác dụng tốt chống lại tia UV

Trang phục và thời điểm ra ngoài

Khi đi ra ngoài, bạn cũng cần lưu ý sử dụng những trang phục chống nắng chuyên dụng để giúp bảo vệ làn da tối ưu. Bạn nên mặc áo chống nắng, mang theo ô, kính râm để bảo vệ mắt và da. Bên cạnh đó, cũng có một số nguồn ánh sáng bức xạ từ máy tính và màn hình, bạn nên hạn chế sử dụng. 

Bạn cũng cần biết mấy giờ hết tia UV, theo đó tia UV tồn tại song song với ánh nắng mặt trời, vậy nên khi mặt trời lặn cũng là lúc hết UV. Tốt nhất, nên hạn chế ra ngoài vào thời điểm có chỉ số UV cao từ 11 giờ đến 14 giờ. 

Lưu ý chế độ ăn uống

Nên xây dựng chế độ ăn uống đủ dưỡng chất, khoa học, đặc biệt tăng cường bổ sung những thực phẩm có hàm lượng các chất chống oxy hóa cao. Điển hình như trà xanh, cam quýt, cà rốt… từ đó tăng cường khả năng bảo vệ cơ thể trước tác hại của tia UV.

Dán phim cách nhiệt

Với nhà kính và cửa kính ô tô, nên dán phim cách nhiệt để giúp gia tăng hiệu quả chống nóng. Những tấm phim cách nhiệt được nhiều người tin tưởng sử dụng, vừa chống nóng, điều hòa nhiệt độ trong phòng, trong ô tô hiệu quả lại còn có khả năng ngăn ngừa sự gây hại của tia UV đến với cơ thể. 

Danxe.com.vn chính là đơn vị uy tín chuyên cung cấp những sản phẩm có khả năng cách nhiệt ứng dụng công nghệ tiên tiến hàng đầu Nano Ceramics. Đây chính là công nghệ tiên tiến nhất để khắc phục những dạng phim dán cũ, mang đến hiệu quả cao cho người dùng. 

Như vậy, bài viết đã tổng hợp đầy đủ những thông tin về tia UV, tác hại và cách phòng ngừa. Từ đó, đưa ra được những phương pháp tránh tia cực tím hiệu quả, bảo vệ làn da của bạn.